Home

Er wordt tegenwoordig veel onderzoek gedaan naar de werking van het menselijk brein. Dat ongelooflijk delicate en kwetsbare onderdeel van het lichaam heeft nog maar weinig van zijn geheimen prijs gegeven. Het coördineert alle lichaamsfuncties en registreert pijn, maar is zelf ongevoelig. Het onderzoek staat nog in de kinderschoenen, maar er zijn toch al heel wat boeken over geschreven. Er wordt in het boek van Dick Swaab zelfs beweerd dat wij ons brein zijn. Het boek werd meteen een bestseller en bijna iedereen trapt in de leugen dat wij ons brein zouden zijn. Natuurlijk hebben we een gezond brein nodig om te functioneren, net zoals we benen nodig hebben om te lopen, maar het is niet waar dat we het brein zijn!

 Het is nog niet eens zo lang geleden dat het verband tussen lichaam en geest werd aangetoond.  Vroeger werden psychiatrische patiënten vaak voor de rest van hun leven opgesloten en was er niet veel aan de ziekte te doen. Tegenwoordig is ontdekt dat het brein gemakkelijk te beïnvloeden is door bepaalde stofjes van buitenaf die invloed hebben op het gevoel en gedrag van de mens. Denk bijvoorbeeld aan het placebo-effect. Als pijnbestrijding worden neppillen voorgeschreven en in eenderde van de gevallen werkt het echt. Men ervaart minder pijn omdat het lichaam zelf endorfine - een pijn verdovende stof - gaat aanmaken. We kennen de werking van alcohol en drugs, met alle schadelijke gevolgen van dien. Ook zijn er medicijnen ontdekt die het brein beïnvloeden: ze geven rust, onderdrukken angst en depressies en gaan psychoses tegen. Men is al zo ver dat men electroden in het brein kan plaatsen die stroomstootjes afgeven en zo  ernstige depressies en dwangklachten kunnen verminderen. Deep brain stimulation wordt dat genoemd. Nu nog alleen beschikbaar voor degenen die erg lijden onder hun psychische klachten. Straks misschien heel normaal om niet gewenste emoties zoals woede en verdriet te onderdrukken. Men weet niet wat emoties precies zijn maar wel al wat voor biochemische stoffen er dan in de hersenen vrij komen. De neurowetenschappers hebben al ontdekt dat dopamine een belangrijke neurotransmitter is die samen met oxitocine voor een geluksgevoel zorgt. Straks gemakkelijk na te maken in een laboratorium?

We kunnen zelf ook invloed uitoefenen op het brein. Het is levend en plastisch, wat inhoudt dat het constant aan verandering onderhevig is. Er worden voortdurend cellen vernieuwd, verbindingen gelegd en andere weer afgebroken onder invloed van wat we meemaken, zien, horen, voelen, ruiken en proeven. Van muziek die we mooi vinden of van een wandeling in de natuur worden we rustig.  Een spannende voetbalwedstrijd of een enge film hebben het tegenovergestelde effect.

Wat we als kind meemaken heeft verstrekkende gevolgen voor de ontwikkeling als mens.

We kennen allemaal wel het geromantiseerde verhaal van Tarzan de aapmens, maar laatst las ik over een veel schrijnender geval. De 'kippenjongen' genaamd. Het ging over een kindje dat nog geen twee was toen hij zijn ouders verloor. Hij werd toen door zijn opa en oma 'opgevoed' en in het kippenhok onder het huis gestopt waar hij nauwelijks contact had met mensen.

Toen hij zes jaar was werd hij door een 'hulpverlener' ontdekt en in een bejaardentehuis gestopt. Omdat de jongen niet kon praten en alleen maar kippengedrag vertoonde - hij kakelde, scharrelde en at zijn eten van de grond - werd hij als niet normaal gezien. Hij werd in een kamertje opgesloten en aan zijn bed vastgebonden. Daar heeft hij twintig jaar gezeten voordat er iemand langs kwam die zich zijn lot aantrok en zich werkelijk over hem ontfermde. Het gedrag van de inmiddels volwassen man was niet veranderd sinds hij uit het kippenhok was weggehaald. Hij was niet zindelijk, nestelde zich voor het slapen gaan als een kip op de grond, at van de vloer en scharrelde. Hij praatte niet, maar kakelde. Dankzij degene die hem daar heeft weggehaald heeft hij nu leren lopen, kan hij met mes en vork eten, duidelijk maken wat hij bedoeld en lijkt hij een tevreden mens geworden. Nog wel met beperkingen, maar hij is in ieder geval geen kip meer.

Dit verhaal maakt wel duidelijk dat een brein uit zichzelf niet zoveel kan. In dat opzicht lijkt het brein wel een computer - wat je er niet instopt komt er ook niet uit.

Als je al die zeven miljard breinen naast elkaar zou leggen zijn er niet zo heel veel verschillen te zien. En toch is ieder individu uniek, niemand is hetzelfde. Wat een wonder!

Helaas wordt er tijdens ons leven teveel de nadruk gelegd op de rationele linkerkant van het brein. We hebben de alles-omvattende intelligentie vernauwd tot intellect. De rechterkant, waardoor we voelen, wordt als niet zo belangrijk gezien. Met als gevolg dat niet-gewenste emoties maar onderdrukt moeten worden. De gevoeligheid van de rechterkant van het brein stompt af en de denkende linkerhelft neemt ons leven over. 'If you do'nt use it, you'll lose it.'

Zo leven we maar half en ervaren we niet het leven zoals het zich voordoet, maar zoals we denken dat het is. We hebben net gelezen dat de hersenen plastisch zijn en daardoor kunnen we zelf invloed uitoefenen om de rechterkant van het brein weer te verfijnen, waardoor denken en voelen in evenwicht komen en we het leven weer als geheel kunnen ervaren.  

Dat betekent dat je je kwetsbaar durft op te stellen en je door alle facetten van het leven laat raken.

Wat voor emoties of gevoelens er ook opkomen: ze moeten bewust worden toegelaten voordat ze zich vastzetten en ziekmakend worden.

Daar is een open geest voor nodig. Dat betekent: een geest die niet volledig is geconditioneerd door wat hij heeft aangeleerd. Door een mentale reflectie op wat er gebeurt, scheiden we wat zich in ons lichaam tot uitdrukking brengt (emoties/gevoelens) af en verzinnen we er een verhaal bij. Voordat we het in de gaten hebben worden we meegezogen in de gedachten over de gebeurtenis. Het is niet meer de pure, directe ervaring.

Het oordeelloos ervaren van wat zich vanbinnen voordoet trekt ons uit het hoofd en geeft ruimte en helderheid. De werkelijkheid heeft geen concept nodig - het gaat aan alle gedachten, emoties, gevoelens, sensaties, waarnemingen en inzichten vooraf.  

 Het Bewustzijn waar naar gezocht wordt en waarvan aangenomen wordt dat het in het brein zetelt, is zich bewust van alles wat we beleven. Waarnaar gezocht wordt is Dat van waaruit gezocht wordt. De zoeker - het subject - het bewustzijn dat zichzelf zoekt, probeert van het gezochte, een object te maken. Dat is onmogelijk, want wat we werkelijk zijn is geen object en kan daarom ook niet door iemand worden gevonden. Het kan pas ervaren worden als het zoeken stopt en de zoeker oplost in het Gezochte. De zoeker is zelf het Gezochte.

Ook de scheiding tussen binnen en buiten het lichaam blijkt dan illusoir. Er wordt dan helder gezien dat wij niet het lichaam met daarin het brein zijn, maar dat de body/mind zich in het Bewustzijn bevindt, en er als levend organisme onlosmakelijk mee verbonden en van doordrongen is.

Zo schiep het brein niet het Bewustzijn, maar schiep het Bewustzijn het brein.

 

Sharlih

 

HET VERFIJNDE BREIN

Home